TikTok Nedir?
Sosyal medya hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Yediden yetmişe birçok insanın kullandığı farklı farklı uygulamalar var. Bu uygulamalar içinde bir tanesi ise son dönemde oldukça popüler hale geldi. Hatta öyle ki bazı ülkelerde tartışma konusu bile oldu. Özellikle gençlerin yaygın bir şekilde kullandığı uygulama olan TikTok ve günümüze ulaşan öyküsü.
TikTok Nedir ve Ne Zaman Ortaya Çıktı?
TikTok ilk olarak “TikTok” adıyla piyasaya giriş yapmadı. Uygulamanın geçmişi aslında başka uygulamalara dayanıyor. Bunlardan ilki Musical.ly.
Musical.ly, 2014 yılında Alex Zhu ve Luyu Yang tarafından Çin'de oluşturulan bir uygulama. Uygulamanın yaratıcıları ilk olarak bir eğitim uygulaması yapma fikriyle yola çıksalar da bu fikrin kar getirmeyeceğini öğrenince yönlerini değiştirmiş. Böylece kullanıcıların popüler şarkılara 15’er saniyelik dudak senkronizasyonu yani lip sync yapabilecekleri bir uygulama olan Musical.ly'yi yapmışlar.
2016 yılında ise Musical.ly popülerliğini artırdı, yaklaşık 70 milyon indirmeye ulaştı. 2016 yılında ise Musical.ly’le beraber, Çinli teknoloji firması BytDance tarafından Facebook ve Instagram'a benzer bir video paylaşım sosyal ağ uygulaması olan “Douyin” piyasaya giriş yaptı.
Kasım 2017'ye gelindiğinde ByteDance, Musical.ly uygulamasını satın aldı. Daha sonrasında Musical.ly uygulamasını kapatan firma özelliklerinin çoğunu Douyin'e dahil etti.
Douyin bu birleşmeden sonra öncelikle Çin'de daha sonra Doğu Asya ülkelerinde popülerliğini artırdı ve ardından TikTok, 2017'de ByteDance tarafından piyasaya sürüldü. TikTok, 2017'de Musical.ly ile yaklaşık 1 milyar dolara birleştiğinde ise ABD piyasasına giriş yaptı.
Ağustos 2018'de ise ByteDance, Douyin, TikTok'un global versiyonunu yayınladı. Aynı yıl firma Softbank Group’tan da 3 milyar dolarlık yatırım alarak çok hızlı bir büyümeyle dünyanın en değerli startupı olma unvanını elde ederek gelişimine devam ediyor.
TikTok şu anda dünya çapında 2 milyardan fazla indirmeye sahip bir video paylaşım uygulaması. Aynı zamanda dünyanın en hızlı büyüyen sosyal medya platformlarından biri. Kullanıcıların müzik, filtreler ve diğer bazı özelliklerle kısa videolar oluşturmasına olanak tanıyan uygulamada kullanıcılar bir takım efektlerle, müziklerle ve danslarla kısa videolar çekip yayınlıyor Uygulama özellikle de 14-17 yaş arası gençler arasında oldukça popüler. Kullanıcıların% 90'ı uygulamaya günlük olarak erişiyor ve TikTok kullanıcılarının% 41'i 16-24 yaşları arasında.
Pandemi dönemi de TikTok’un yaygınlaşmasında büyük rol oynadı. İnsanlar karantinadayken evlerinde birçok komik ve eğlenceli video çekti. TikTok’un bu kadar popüler hale gelmesinde de onu kullanan topluluğun uygulamaya olan bağlılığı büyük bir etken oldu.
Uygulama şu anda 150'den fazla ülkede mevcut, 1 milyardan fazla kullanıcısı var ve sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde 200 milyondan fazla indirildi. Uygulamanın verileri de oldukça dikkat çekiyor. Her kullanıcı TikTok'ta günde ortalama 52 dakika geçiriyor ve her gün ortalama 1 milyon TikTok videosu izleniyor.
Aynı zamanda TikTok, kullanıcılarının birbirlerinin hızla popüler olmalarına yardımcı olması için tasarlanmış. Bu nedenle uygulamadaki başarı diğer sosyal medya ağlarında olduğu kadar zor değil. Bu yönüyle de insanların dikkatini çekiyor.
Neden Tartışmalara Neden Oldu?
TikTok dünya politikasında da tartışılan bir uygulama oldu. Özellikle Çin’de doğan bir uygulama olmasıyla beraber akıllara casusluk endişeleri geldi. Bir Çin uygulamasının bu kadar hızlı bir şekilde modern yaşamın büyük bir parçası haline gelmesi ne anlama geliyordu? Çin ülkelerden bir takım veriler mi topluyordu? Bu verilerle ne yapılıyordu?
İşte bütün bu endişelerle beraber Temmuz 2020 itibariyle, ABD hükümeti, TikTok'un, Çin'in Amerikalılardan gelen casusluk nedeniyle yasaklanmasından bahsetti. Konu uzun bir süre tartışıldı.
Ek olarak, TikTok, yeni bir ulusal güvenlik yasası nedeniyle Hong Kong'daki uygulama mağazasından da kaldırıldı. Yeni yasa, Hong Kong'daki internet şirketlerinin, istenmesi halinde kullanıcı verilerini Çin anakarasına teslim etmeleri gerektiğini ve artık Hong Kong polisinin kullanıcı verilerini talep etmesi için herhangi bir izin gerekmediğini belirtiyordu.
Diğer bir endişe ise uygulamanın toplumsal bir takım olayları tetiklemesine yönelik duyulan endişeydi. Netflix’in “The Great Hack” belgeselinde de bahsedildiği gibi sosyal medyanın toplumlar ve toplumsal olaylar üzerindeki rolu de göz ardı edilemez. Günümüz de de TikTok’ın birçok gencin sosyal aktivizm veya politik içerikleri paylaşmak için geleceği ilk platformlardan biri haline dönüşmesiyle bu anlamda hala bir tartışma konusu. Sosyal medya uygulamalarının, özellikle de TikTok’un ilk akla gelmesi de akıllara bir soru işareti.
Son olarak da uygulamayı kullanan hedef kitlenin yaş grubunun oldukça düşük olması ve yayınlanan videoların içerikleri nedeniyle çocuk yaştaki kullanıcılara yönelik tehlikeler sıkça konuşuluyor. Çocukların maruz kalabileceği şiddet ve cinsel içerikli bazı videolar, yorumlar psikolojileri üzerinde olumsuz etkiler de doğurabilir. Bu nedenle de ebeveynlere büyük sorumluluk düşmekte. Çocukların bilinçli ve güvenli internet ve sosyal medya kullanmaları için gerek eğitim kurumları gerekse aileler gençleri bilgilendirmeli.
Tüm bunlara rağmen TikTok büyümeye devam ediyor. TikTok’un bu büyüme hızını gören Instagram’da Reels özelliğini yürürlüğe koyarak bu alandaki rekabeti artırdı. Görünen o ki kısa videolar günden güne yaygınlaşmaya devam edecek, belki daha farklı uygulamalar da hayatımıza girecek ve yeni neslin hayatlarının ayrılmaz bir parçası olmaya devam edecek. Ancak burada unutulmaması gereken önemli bir nokta da bu uygulamaların bilinçli bir şekilde kullanılması.